Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie

Do zadań dyrektora rzgw wynikających z ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2015 r., poz. 469 z późn. zm.) należy m.in. sporządzanie wykazów wód, zgodnie z art. 113 ust. 3 pkt 3,4,5,6.

1. Wykaz części wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia

Podstawę prawną sporządzenia przez Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie wykazu wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, stanowią zapisy art. 113 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne.

Jednolitą w skali kraju zawartość wykazu wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, ustalono w wyniku konsultacji Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie z udziałerm przedstawicieli regionalnych zarządów gospodarki wodnej w ramach grupy roboczej ds. planów gospodarowania wodami i programu wodno-śrpdpwiskowego kraju. Przy określeniu zakresu wykazu kierowano sie zapisami Dyrektywy 2000/60/WE (Ramowa Dyrektywa Wodna - RDW) Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej w zakresie wód wykorzystywanych do picia, której implementacja do prawodawstwa polskiego dokonanana została w ustawie Prawo wodne. Przyjęto, że wykaz wód powierzchnowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia będzie stanowił wykaz wydzielonych jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP) w regionach wodnych, obejmujących jednolite części wód wykorzystywane do poboru wody przeznaczonej do spożycia dostarczającej średnio więcej niż 10 m³/d lub służące więcej niż 50 osobom oraz jednolite części wód, które są przewidywane do takich celów w przyszłości. Dodatkowo wykaz zawiera informację, czy z JCWP pobierana jest woda powierzchniowa w ilości powyżej 100 m³/d.

W obszarze działania RZGW w Szczecinie zaopatrzenie w wodę do spożycia opiera się na ujęciach wód podziemnych za wyjątkiem zaopatrzenia mieszkańców miasta Szczecina, które pokrywa się głównie z ujęcia wód powierzchniowych z jeziora Miedwie. Drugie ujęcie wód powierzchniowych zlokalizowane na obszarze działania RZGW w Szczecinie z Kanału Kurowskiego - stanowi rezerwowe źródło zaopatrzenia w wodę do spożycia. Oba wyżej wymienione ujęcia położone są w regionie wodnym Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego. Dlatego też wykaz wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia w regionie wodnym Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego zawiera dwie pozycje, tzn. dwie jednolite części wód, w obrębie których zlokalizowane są w/w ujęcia.

W regionie wodnym Ücker nie ma żadnego ujęcia wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia i z tego powodu dla tego regionu wodnego nie sporządza się przedmiotowego wykazu.

Części wód powierzchniowych wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia oprócz spełnienia celów środowiskowych, muszą być monitorowane i mieć zapewnioną niezbędną ochronę. Należy zatem dążyć do niedopuszczenia pogorszenia ich jakości, a tym samym zredukowania poziomu uzdatniania tych wód.

Plik 1 - Wykaz części wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia

2. Wykaz wód podziemnych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia

Podstawę prawną sporządzenia przez Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie wykazu wód podziemnych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia stanowi przepis art. 113 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 18 lipca Prawo wodne.

Jednolitą w skali kraju zawartość wykazu wód podziemnych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, ustalono w wyniku konsultacji Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie z udziałem przedstawicieli regionalnych zarządów gospodarki wodnej.
Przy określeniu zakresu wykazu kierowano sie zapisami Dyrektywy 2000/60/WE (RDW) Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej w zakresie wód wykorzystywanych do picia, której implementacja do prawodawstwa polskiego dokonana została w ustawie Prawo wodne.
Przyjęto, że wykaz wód podziemnych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia identyfikuje wody podziemne wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia (czyli wodę w stanie pierwotnym lub po uzdatnieniu, przeznaczona do picia, przygotowania żywności lub innych celów domowych) i stanowi zestawienie jednolitych części wód podziemnych (JCWPd). Części te spełniają warunek art. 7 Ramowej Dyrektywy Wodnej tj. dostarczają wodę do spożycia przez ludzi w ilości średnio powyżej 10 m³/dobę lub służą więcej niż 50 osobom oraz przeznaczone są do takich celów w przyszłości.

W obszarze działania RZGW w Szczecinie, gdzie zaopatrzenie ludności w wodę do spożycia opiera na ujęciach wód podziemnych, wszystkie wydzielone, zweryfikowane w 2008 roku 13 JCWPd, wykorzystywane są do tego celu. Wielkość poboru wody podziemnej każdej z tych części przekracza 100 m³/d.

Największy pobór wód podziemnych (średni dobowy pobór ok. 62 000 m³/d) do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia występuje w JCWPd 9 o największej powierzchni i liczbie ujęć. Zlokalizowane są tu duże aglomeracje miejskie: Koszalin i Kołobrzeg. Duży pobór wynika również ze znacznie zwiększonego zapotrzebowania w okresie letnim ze względu na turystyczny charakter obszaru (strefa przymorska). W JCWPd 7 znaczący pobór (średni dobowy pobór ok. 30 000 m³/d) spowodowany jest poborem dla potrzeb zaopatrzenia przede wszystkim Stargardu Szczecińskiego i Goleniowa. W JCWPd 3, obejmującej lewobrzeżną część Szczecina oraz powiat policki, wielkość poboru wód podziemnych (średni dobowy pobór ok. 26 000 m³/d) do zaopatrzenia ludności wynika z wykorzystania również do tego celu wód powierzchniowych z Jeziora Miedwie.

Części wód podziemne wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, oprócz spełnienia celów środowiskowych, muszą być monitorowane i mieć zapewnioną niezbędną ochronę w celu niedopuszczenia do pogorszenia ich jakości, dla zredukowania poziomu uzdatniania tych wód wymaganego do spełnienia jakości wody przeznaczonej do spożycia.

Plik 2.- Wykaz części wód podziemnych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia

3. Wykazy wód powierzchniowych wykorzystywanych do celów rekreacyjnych

Podstawę prawną sporządzenia przez Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie wykazu wód powierzchniowych wykorzystywanych do celów rekreacyjnych stanowi przepis art. 113 ust. 3 pkt 4 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne.

Jednolitą w skali kraju zawartość wykazu wód powierzchniowych wykorzystywanych do celów rekreacyjnych, ustalono w wyniku konsultacji Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie z udziałem przedstawicieli regionalnych zarządów gospodarki wodnej.

Przy określeniu zakresu wykazu kierowano sie zapisami Dyrektywy 2000/60/WE (RDW) Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej w zakresie wód wykorzystywanych do picia, której implementacja do prawodawstwa polskiego dokonana została w ustawie Prawo wodne.

Przyjęto, że powierzchniowych wykorzystywanych do celów rekreacyjnych identyfikuje wody śródlądowe, przejściowe i przybrzeżne, wykorzystywane do celów rekreacyjnych, w szczególności do kąpieli i stanowi zestawienie wód powierzchniowych, w których zlokalizowane są kąpieliska. Na wodach powierzchniowych, kąpieliska położone są głównie nad brzegami jezior. W przypadku większych zbiorników, może być ich zlokalizowanych nawet kilka nad jednym akwenem

Za podstawowe kryterium do umieszczenia części wód w przedmiotowym wykazie przyjęto obecność w niej kąpieliska zorganizowanego uchwalonego uchwałą właściwej rady gminy, którego wody są objęte regularnymi badaniami Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Kąpielisko - to wyznaczony uchwałą rady gminy, wydzielony i oznakowany fragment wód powierzchniowych wykorzystywanych przez dużą liczbę osób kąpiących się, określony w uchwale rady gminy w sprawie wykazu kąpielisk, pod warunkiem, że w stosunku do tego kąpieliska nie wydano stałego zakazu kąpieli.

Wykaz obejmuje 7 jezior, sztuczny Zbiornik Rosnowo zlokalizowany na rzece Radwi oraz Kanał Leśny, zlokalizowany na Odrze, w których zlokalizowanych jest łącznie 10 kąpielisk (Plik 3.), a także Zalew Szczeciński, Zatokę Pomorską i Morze Bałtyckie, w których istnieje 37 kąpielisk (Plik 4.).

W regionie wodnym Ücker nie ma żadnego kąpieliska i z tego powodu dla tego regionu wodnego nie sporządza się przedmiotowego wykazu.

Wody powierzchniowe wykorzystywane do celów rekreacyjnych, oprócz spełnienia celów środowiskowych, muszą być monitorowane i mieć zapewnioną niezbędną ochronę w celu niedopuszczenia do pogorszenia ich jakości, która mogłaby niekorzystnie wpływać na stan zdrowia kąpiących się.

Plik 3.- Wykaz wód powierzchniowych wykorzystywanych do celów rekreacyjnych - wody śródlądowe

Plik 4.- Wykaz wód powierzchniowych wykorzystywanych do celów rekreacyjnych - wody przejściowe i przybrzeżne

4. Wykaz wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych

Podstawę prawną sporządzenia przez Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie wykazu wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych stanowi przepis art. 113 ust. 3 pkt 6 ustawy z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne.

Stosownie do Dyrektywy 91/676/EWG z dnia 19 grudnia 1991 r. dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego oraz rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. Nr 241, poz. 2093), za wody wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych uznaje się:

wody zanieczyszczone:

-       śródlądowe wody powierzchniowe, a w szczególności wody, które pobiera się lub zamierza się pobierać na potrzeby zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia i wody podziemne, w których zawartość azotanów wynosi powyżej 50 mg NO₃/dm³,

-       śródlądowe wody powierzchniowe, wody w estuariach oraz morskie wody wewnętrzne i morza terytorialnego, wykazujące eutrofizację, którą skutecznie można zwalczać przez zmniejszenie dawek dostarczanego azotu.

wody zagrożone zanieczyszczeniem:

-       śródlądowe wody powierzchniowe, a w szczególności wody, które pobiera się lub zamierza się pobierać na potrzeby zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia i wody podziemne, w których zawartość azotanów wynosi od 40 do 50 mg NO₃/dm³ i wykazuje tendencję wzrostową,

-       śródlądowe wody powierzchniowe, wody w estuariach oraz morskie wody wewnętrzne i morza terytorialnego, wykazujące tendencję do eutrofizacji, którą skutecznie można zwalczać przez zmniejszenie dawek dostarczanego azotu.

Wody wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych, zostały wyznaczone na podstawie wykonanej na zlecenie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi - przez Instytut  Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy (IUNG-PIB) w Puławach, pracy „Ocena presji rolniczej na stan wód powierzchniowych i podziemnych oraz wskazanie obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego” oraz przeprowadzonej analizy wyników monitoringu środowiska z lat 2007 – 2010 (monitoring wód powierzchniowych i podziemnych), przy jednoczesnym uwzględnieniu charakterystyki terenu obejmującej w szczególności rodzaj działalności rolniczej, strukturę użytków rolnych, koncentrację produkcji zwierzęcej, rodzaj gleb i klimat, a dodatkowo przy wyznaczaniu wód podziemnych wrażliwych uwzględniono również wrażliwość tych wód na zanieczyszczenie, definiowaną jako podatność, która jest naturalną właściwością systemu wodonośnego, wykorzystywaną przy ocenie naturalnej ochrony wód podziemnych.

Na podstawie powyższych analiz sporządzono wykaz wód wrażliwych odrębnie dla wód powierzchniowych i podziemnych.

Wodami powierzchniowymi wrażliwymi na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych są następujące wody:

1)        w zlewni rzeki Płoni:

a)         rzeka Płonia od źródeł do km 18,0, Kanał Młyński, Strumień Nieborowski, Kanał Ostrawica, rzeka Bielica, rzeka Gowienica Miedwiańska, Rów Kunowski,

b)        jeziora: Miedwie, Zaborsko (koło m. Kołbacz), Zaborsko (koło m. Zaborsko), Płoń, Będgoszcz;

2)      w zlewni rzeki Małej Iny: rzeka Mała Ina, Struga Lubiana, Strumień Sobieradz, Strumień Granowo, Strumień Zwierzyń, Kanał Pomietów.

Wodami podziemnymi wrażliwymi na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych są wody:

1)      na obszarze górnej i środkowej części zlewni rzeki Płoni;

2)      na obszarze zlewni rzeki Małej Iny.

 Plik 5. - Wykaz wód powierzchniowych wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych

Plik 6. - Wykaz wód podziemnych wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych

5. Wykaz wód powierzchniowych przeznaczonych do bytowania ryb, skorupiaków i mięczaków oraz umożliwiających migrację ryb

Wykaz identyfikuje wody powierzchniowe, które powinny spełnić wymagania jakości określone w Dyrektywie 2006/44/WE w sprawie jakości wód słodkich wymagających ochrony lub poprawy w celu zachowania życia ryb, przetransponowanej do prawa polskiego przez rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 176, poz. 1455).

Wykaz wód powierzchniowych przeznaczonych do bytowania ryb oraz umożliwiających migrację ryb sporządzono z uwzględnieniem przydatności wód do bytowania w nich gatunków, zaliczonych do umownych grup ryb „karpiowatych” lub „łososiowatych”.
Nie opracowano „Wykazu wód przeznaczonych do bytowania skorupiaków i mięczaków lub innych organizmów w warunkach naturalnych” z powodu braku odpowiednich wód w obszarze działania RZGW w Szczecinie.

Jako podstawowe kryteria do wyznaczenia wód, które zostały zawarte w wykazie wód powierzchniowych przeznaczonych do bytowania ryb oraz umożliwiających migrację ryb, przyjęto spełnienie następujących wartości:

- rzeki, kanały i inne cieki o pow. zlewni elementarnej > 50 km² (kryterium wielkości zlewni) lub o średnim odpływie z wielolecia > 0,25 m³/s (kryterium hydrologiczne),
- jeziora i sztuczne zbiorniki wodne o powierzchni większej od 50 ha.

Następnie tak wyznaczone części wód analizowano pod kątem: występujących w nich gatunków ryb lub potencjalnej przydatności do bytowania w nich gatunków zaliczonych do grupy ryb „karpiowatych” lub „łososiowatych”, jakości wód w zbiornikach, oraz istniejących budowli hydrotechnicznych i związanej z tym drożności rzek.

Wykaz zawiera 198 pozycji, z czego 93 zaliczono do wód przeznaczonych do bytowania ryb „łososiowatych”, a pozostałe - czyli 105 zaliczono do wód przeznaczonych do bytowania ryb „karpiowatych”. (Plik 7. - Wykaz wód powierzchniowych przeznaczonych do bytowania ryb, skorupiaków i mięczaków oraz umożliwiających migrację ryb).

Wśród tych 198 pozycji najwięcej jest jezior – 103, nieco mniej, bo 89 różnego rodzaju cieków naturalnych, 4 sztuczne zbiorniki wodne oraz 2 kanały.

Wszystkie wyodrębnione w wykazach i przebadane zgodnie z wymogami prawnymi wody, nie spełniają wymagań jakościowych wskazanych w polskim prawodawstwie, co jednoznacznie wskazuje, iż należy dążyć do poprawy stanu fizyko-chemicznego tych wód.

Ochrona i poprawa środowiska wymaga podjęcia określonych działań chroniących przed zanieczyszczeniem wód, w których mogą żyć ryby. Zarówno z ekologicznego, jak i z ekonomicznego punktu widzenia niezbędna jest ochrona populacji ryb przed różnymi szkodliwymi skutkami wprowadzania substancji zanieczyszczających do wód. Skutki te to w szczególności redukcja populacji ryb określonych gatunków a nawet w pewnych przypadkach zanikanie szeregu tych gatunków.